W metafizyce św. Tomasza z Akwinu relacje tworzą realne odniesienia. W wyznaczonej przez metafizykę Akwinaty perspektywie zasadne jest zatem pytanie o ich konsekwencje. Widzimy i doświadczamy realnego trwania ważnych relacji (ojcostwo), następstw, skutków i konsekwencji (czasem bardzo poważnych), wynikających z ich zaistnienia bądź utraty. Problemy i pytania pojawiają się jednak kiedy zaczynamy rozważać wspólnoty zakresowo szersze i większe, a których relacyjna treść nie jest tak oczywista jak przywołane już macierzyństwo czy przyjaźń. Taka sytuacja jest w przypadku kategorii narodu, której definiowanie i rozumienie opiera się na uznaniu wielu odniesień i czynników. Jest to o tyle ważne, że w literaturze można odnaleźć wiele przekładów realnego – ale dla wielu kontrowersyjnego – rozumienia narodu, który pretenduje do bycia czymś więcej niż tylko wspólnotą. W wielu ujęciach jest definiowany tak mocno, że stanowi o miejscu człowieka nie tylko w świecie, ale także w społecznościach podstawowych – rodzinie, kręgu przyjaciół. Realne rozumienie narodu sprawia, że ludzie są tak zintegrowani, że swą osobistą i społeczną tożsamość mogą rozwinąć jedynie w horyzoncie narodowej substancji. Narodowość wtedy „ustawia” niejako człowieka wobec Boga, całej ludzkości i wszechświata, stanowiąc zasadę jego samookreślenia. Czy Tomasz może pomóc nam w rozstrzygnięciu tych zagadnień? Zapraszam do lektury tekstu: Czy relacja – najsłabszy rodzaj bytowości w metafizyce św. Tomasza – może stanowić fundament realnego bytu narodu? w najnowszym numerze „Rocznika Tomistycznego”, nr 5 (2016), s. 247-262.