Myśl filozoficznie – myśl politycznie! Analiza i ocena historyczno-kulturowych racji filozofii polityki

red. ks. Jacek Grzybowski, Olga Wojtasik
Wydawnictwo Bernardinum, Warszawa 2013
ss. 245

Nakładem Wydawnictwa Bernardinum w Pelplinie ukazała  się książka „Myśl filozoficznie – myśl politycznie! Analiza i ocena historyczno-kulturowych racji filozofii polityki” pod redakcją p. Olgi Wojtasik i moją. Jest to kolejny, wydawany przez „Katedrę Filozofii Boga, bytu i religii” Wydziału Filozofii UKSW, tom serii „Filozofia i religia”.

Redaktorzy i autorzy inspirowani wystąpieniami, dyskusjami i refleksjami jakie towarzyszyły Naukowej Konferencji Studenckiej „Filozofia polityki” (Warszawa, UKSW 2011), chcieli pokazać, że ostatecznie tylko dzięki filozofii, jej dyscyplinie myślenia i poszukiwaniu właściwej natury rzeczy, zjawisk i wydarzeń, człowiek może lepiej zrozumieć znaczenie „nauki polityki”. Daje to nadzieję, że dzięki wolnemu i spokojnemu namysłowi nauczy się on prawidłowo rozwiązywać różnorakie problemy swej wspólnoty politycznej, będzie umiał przewidzieć konsekwencje swych działań, określić dalekosiężne i mądre cele, wskazać jakie rozwiązania, już nie tylko teoretyczne, ale przede wszystkim polityczne i społeczne, należy przedsięwziąć, by świat, w którym żyjemy, choć trochę stał się lepszy.

Filozofia, zarówno jako nauka, jak i życiowa postawa, ma aspiracje szczególne, – pragnie objąć swą refleksją wszystko co człowiek otacza, co jest treścią jego życia, poznania, pracy i aktywności. To odwaga, pisał niemiecki filozof Leo Strauss, poszukiwania wiedzy o naturze wszystkich rzeczy – Boga, świata, przyczyny, człowieka. Powyższa aspiracja wyrasta z faktu, iż od początku swego istnienia filozofia ma śmiałość bezkompromisowo i w sposób wolny poszukiwać wiedzy. I choć ostatecznie spełnienie tego dążenia jest niemożliwe, zawsze bowiem wiedza pozostanie częściowa i obejmująca tylko fragmenty rzeczywistości, to jednak wciąż kolejne pokolenia poszukują syntezy, która pozwoli lepiej zrozumieć i świat, i samego człowieka. Stąd, od swych historycznych początków w starożytnej Grecji, filozofia ma także ambicję, by komentować, oceniać jak również wpływać na rodzące się idee, poglądy i działania polityczne. Niektórzy badacze stawiają nawet tezę, że filozofia sprzężona jest z polityką z istoty swego posłannictwa, próbując – wbrew wszechwładnym opiniom – dotrzeć do wiedzy o naturze, celu i istocie działań politycznych. Tak powstaje filozofia polityki: z jednej strony jako postulat całościowej refleksji nad różnorakimi teoriami politycznymi, z drugiej jako nauka ukazująca warunki i umiejętności zajmowania się sprawami społecznymi. Redaktorzy książki i część z autorów zaprezentowanych w niej tekstów zgadzają się z tezą, że filozofia zajmuje się sprawami polityki w wymiarze teoretycznym, ale w taki sposób, by miało to znaczenie dla zrozumienia istoty życia politycznego. Tematem filozofii polityki są przecież kluczowe dla ludzkiej egzystencji zadania i cele: wolność, władza, społeczność, sprawiedliwość, ustrój, przyszłość wspólnot. Dlatego filozofia polityki często jest najbliższa niefilozoficznemu życiu ludzkiemu, które, choć obce mu są teoretyczne – epistemologiczne bądź metafizyczne – dywagacje, nie może uniknąć szukania odpowiedzi na konkretne pytania i rozwiązywania bieżących problemów. Szczególna bowiem rola filozofii politycznej polega na nieustannej refleksji nad rzeczywistością, zarówno  w jej aspekcie historycznym, jak i tym, który dotyczy obecnych problemów społecznych, wspólnotowych i cywilizacyjnych.