Filozofia i chrześcijaństwo
w serii Studia z filozofii Boga, religii i człowieka, tom 4
red. Jan Sochoń, Jacek Grzybowski
Warszawa 2007
ss. 328
Ze wstępu redakcyjnego:
Zebrane w niniejszym tomie krótkie szkice i drobne pisma filozoficzne francuskiego mediewisty i znawcy myśli filozoficznej Étienne Gilsona ważne są nie tylko z tego powodu, że zapowiadają główne kierunki zainteresowań autora Tomizmu. O wiele istotniejsze wydaje się być, dające się z nich wydobyć następujące przekonanie: filozofia realistyczna, nastawiona na kontemplację rzeczywistości przynosi mądrość, a ta ma prowadzić do uznania Bożej bliskości i przyjmowania religijnego sposobu bycia. Każdy człowiek zanurzony w rzeczywistości tylko na swoją miarę jest wolny. Przemiana życia dokonuje się najpierw w wolnych jednostkowych wyborach. Ale ten wymiar przedstawianego zjawiska domaga się, zdaniem Gilsona, wprowadzenia pojęcia kultury chrześcijańskiej i – w węższym sensie – historii i cywilizacji chrześcijańskiej, to znaczy takiej, w której „dzianie się” nieustannie wkracza Bóg z ideą przebaczenia i miłosierdzia. W ich przestrzeni badacz widzi szansę wyjścia z kryzysu wartości, który dotkną Europę schyłku XX wieku.
CZĘŚĆ I
Párerga Étienne Gilsona – Szkice i drobne pisma filozoficzne
JAN SOCHOŃ: Wstęp
Gdzie jest chrześcijaństwo?
Laicyzm i wolnomyślicielstwo
Laickość i laicyzm
Francja i pogaństwo
W towarzystwie ojca H. De Lubaca: wiara szukająca zrozumienia
Mądrość i czas
Tomasz z Akwinu i nasi koledzy
Niepożądany teolog
Egzystencjalne granice filozofii
Koncepcja filozofii u św. Augustyna i u św. Tomasza z Akwinu
Rola filozofii w historii cywilizacji
Szkoła na rozdrożu Szkoła chrześcijańska dla wszystkich
Malarstwo i obrazowanie
Nota bibliograficzna
CZĘŚĆ II
Głosy w sporze o filozofię uprawianą przez chrześcijan
JAN SOCHOŃ: Jakiej filozofii potrzebuje współczesna teologia?
PIOTR S. MAZUR: Filozofia chrześcijańska dziś
MACIEJ BAŁA: Heurystyczna funkcja „filozofii chrześcijańskiej”. Propozycja Jana Pawła II
TADEUSZ KUCZYŃSKI: Człowiek Biblii a poznanie istnienia Boga
SYLWESTER WARZYŃSKI: Metafizyczne porzucenie rzeczywistości
MAŁGORZATA M. BOŁŻYK: Prawda mitu a prawda religii we współczesnej kulturze
JACEK GRZYBOWSKI: Miejsce i znaczenie filozofii jako nauki w Biesiadzie Dantego Alighieri
JAROSŁAW BABIŃSKI: Pewność niepewności. É. M. Ciorana krytyka filozofii
TOMASZ T. TERLIKOWSKI: Zanikająca w filozofii wiara