7 marca 2014 przypadała 740. rocznica śmierci św. Tomasza z Akwinu, wielkiego doktora Kościoła, wybitnego średniowiecznego filozofa i teologa. Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej UKSW zorganizowała w tym dniu sympozjum, które upamiętniało to wydarzenie oraz stanowiło zachętę do zapoznania się z kontekstem historycznym, w którym tworzył, z osobą i myślą „Doktora powszechnego”.

Sympozjum składało się z trzech części:

1) kwestii kwodlibetalnej (Quaestiones quodlibetales), poświęconej pytaniu: „Czy kultura jest rzeczą konieczną dla człowieka? (Utrum cultura res necessaria est homini)”, które postawione zostało ks. dr hab. Jackowi Grzybowskiemu;

2) prezentacji „Życia św. Tomasza”, według XVII wiecznej litografii – przedstawili ją studenci filozofii: Magdalena Saganek, Anna Maria Szczepaniak, Bartosz Owczarek;

3) wykładu prof. Artura Andrzejuka pt.: „Gender studies według tomizmu”.

W trakcie sympozjum mogłem pokazać, że pojęcie kultury choć kształtowało się stopniowo, to jednak od momentu pojawienia się człowieka jako istoty posiadającej naturę rozumną i wolną, powstała również kultura jako to, co dodane do natury i od niej wychodzące. Wskazałem, że już w tradycji greckiej pojawiło się napięcie między naturą i tym, co od niej pochodzi, w postaci dwóch związanych ze sobą pojęć: φύσις i νóμος. Samo zaś określenie „kultura”, mające związek tradycją rzymską, sugerowało aktywność człowieka poprawiającego to, co naturalne, wprowadzającego ład w przyrodzie, ale również wyrażającego się w działaniach o charakterze religijno-kultycznym. Cyceron wiążąc określenie kultury z „uprawą ducha”, nie wskazywał wyłącznie na jej agrarny charakter, lecz bezinteresowny, poznawczy, zmierzający do zrozumienia świata.

Odpowiadając na postawione w „kwodlibecie” pytanie, starałem się pokazać zmiany, jakie dokonały się w rozumieniu kultury od nowożytności, aż do XX w. Wskazałem również na fenomeny związane z kulturą, pozwalające na szeroki jej opis związany z człowiekiem jako jej horyzontem. Kultura jest związana z historią, pamięcią, działaniem, normami i wartościami, doświadczeniem społecznym, wytworami, egzystencją każdego człowieka, który zmierza się z naturą. Odniosłem się również do współczesnego pojmowania kultury, które nie mieści się w kategoriach wyłącznie humanistycznych, zamkniętych, autonomicznych, wewnętrznie jednorodnych. Próba zastąpienia terminu „kultura”, „wielokulturowością”, niesie za sobą uznanie różnorodności, odmienności i aspektowości za sposób funkcjonowania człowieka i prowadzonego przez niego dyskursu. Kultura rozumiana współcześnie, staje się wręcz narzędziem pozwalającym zanalizować polityczne, społeczne czy etniczne różnice. Na zakończenie swojej odpowiedzi podkreśliłem, że zmieniające się rozumienia kultury nie zmieniają faktu, że człowiek dzięki niej i w niej realizuje swoje indywidualne i społeczne zadania, to zaś powoduje, że jest ona w życiu ludzkim konieczna. Pełna relacja z sympozjum w rocznicę śmierci św. Tomasza na stronie: http://katedra.uksw.edu.pl/ramka.htm